Zapomniana rocznica …

Kozłowieckie zbiory sztuki współczesnej obfitują w liczne przedstawienia wydarzeń historycznych rozgrywających się w Polsce i w Europie w XX wieku. Dominuje oczywiście tematyka, która ilustruje zmieniającą się sytuację w Polsce po zakończeniu II wojny światowej. Przejmowanie władzy w kraju przez komunistów wspieranych politycznie, militarnie i gospodarczo przez wielkiego wschodniego sąsiada, a następnie utrwalanie nowej rzeczywistości Polski Ludowej można prześledzić chociażby oglądając ekspozycję Galerii Sztuki Socrealizmu. W prezentowanych tam obrazach, rzeźbach, rysunkach, grafikach i plakatach poruszane są ważne tematy związane ze zmianami zachodzącymi w Polsce, także tymi geopolitycznymi.

Zasadnicza zmiana polskiej polityki zagranicznej i wewnętrznej po 1945 roku, bezpośrednio związana z podziałem Europy, jaki nastąpił po zakończeniu II wojny, ze wszystkimi tego konsekwencjami, przełożyła się także na propagowane treści w przestrzeni publicznej. Niewątpliwe jednym z najważniejszych tematów propagandowych przedstawianych, także w ówczesnej sztuce, była przyjaźń ze Związkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich (ZSRR) i, co się z tym jednocześnie wiąże – sojusz z „niezwyciężoną” Armią Czerwoną. Niebawem wprowadzone przez władze nowe święta państwowe miały ten stan rzeczy utrwalić w świadomości społecznej. Braterstwo, sojusz, przyjaźń, wierność, wzajemna pomoc – to najczęstsze chyba propagandowe terminy używane do określenia naszych ówczesnych relacji ze Związkiem Radzieckim. Nie można tutaj zapomnieć także o przywódcach i „bohaterach” łączących społeczeństwa polskie i radzieckie – Józefie Stalinie, Bolesławie Bierucie, Włodzimierzu Leninie, Feliksie Dzierżyńskim i innych.

Po zmianach, jakie zaczęły zachodzić w Polsce po 1990 roku, zaczęliśmy stopniowo wypierać z naszej przestrzeni publicznej i świadomości narodowej narzucane przez prawie pół wieku propagandowe treści i slogany. W zapomnienie odeszły hucznie niegdyś obchodzone „internacjonalistyczne” rocznice i święta.

Zajęci gorączkowymi przygotowaniami do Świąt Bożego Narodzenia, poszukiwaniem prezentów pod choinkę i nowych kreacji na spotkania i zabawy sylwestrowe, nie musimy już sobie zaprzątać głowy pamięcią o przypadającej w tym czasie kolejnej rocznicy powstania ZSRR. Zainteresowani tym ważnym faktem historycznym o znaczeniu ogólnoświatowym, znajdą na ten temat obszerne informacje, m.in. w Wikipedii:
„Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich oficjalnie utworzony 30 grudnia 1922 roku. […] Na czele nowego pańs\twa stanął dotychczasowy premier Rosji,Włodzimierz Lenin.”
[https://pl.wikipedia.org/wiki/Zwi%C4%85zek_Socjalistycznych_Republik_Radzieckich#Utworzenie_ZSRR].

Wnikliwi pasjonaci XX-wiecznej historii na ścianie kozłowieckiej Galerii Sztuki Socrealizmu znajdą dużych rozmiarów obraz, zatytułowany „Lenin proklamuje władzę radziecką”. To kopia obrazu olejnego namalowanego w 1946 roku przez radzieckiego malarza Władimira Aleksandrowicza Sierowa. Przedstawiona jest na nim scena z II Zjazdu Rad Delegatów Robotniczych i Żołnierskich, na którym ogłoszono przejęcie władzy w Rosji przez tymczasowy rząd robotniczo-chłopski, tzw. Radę Komisarzy Ludowych. Po prawej, w ideowym centrum kompozycji, widoczny jest Włodzimierz Lenin przemawiający do licznie zebranych rewolucjonistów, za którym zauważyć można, m.in. Stalina i Dzierżyńskiego. Wydarzenie rozgrywało się jesienią 1917 roku w salach Instytutu Smolnego w Petersburgu.

Pięć lat później, po zakończeniu wojny domowej i po względnym ustabilizowaniu sytuacji w Rosji, 30 grudnia 1922 roku z inicjatywy Lenina, i pod jego przywództwem, oficjalnie utworzone zostało nowe państwo – Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich (ZSRR).

Zapewne jednak tylko nieliczni z turystów odwiedzających kozłowiecką Galerię zdają sobie sprawę z grudniowego rodowodu wielkiego światowego mocarstwa.

Opr. Sławomir Grzechnik